Emlak ve gayrimenkul alırken önceden yapılması gereken değerleme işlemleri son derece önemlidir. Türkiye’de bu konuda faaliyet gösteren 135 civarında gayrimenkul değerleme şirketi mevcuttur. Bu şirketler taşınmazı farklı noktalardan ele alarak her türlü tespiti yapar ve rapor haline getirerek müşterilerine sunar.
Bu firmalar arasında tecrübeli bir yere sahip olan TSKB Gayrimenkul Değerleme’nin Bursa Şubesi Teminat Değerleme Departmanı Yöneticisi Miray Beğendi, yatırımlarını gayrimenkule yönlendirmek isteyenler için değerleme raporunun önemine dair görüşlerini paylaştı.
“Gayrimenkul değerleme raporu, genellikle satın alınması düşünülen gayrimenkulün konum, yaş, alan ve nitelik gibi özelliklerinin değerlendirilmesini, yasal açıdan değerlendirme yapılmasını ve bölgede yapılan araştırma ile gayrimenkulün piyasa değerine ulaşılmasını sağlar.” diyen Miray Beğendi’ye göre değerleme raporu hazırlanması süreci şöyle gelişiyor:
• Taşınmazın tapusu ile başvuru yapılır.
• Taşınmazın ruhsat, proje, yapı kullanma izin belgesi ve dosyasındaki diğer yasal evraklar incelenerek taşınmazın yasallığı incelenir.
• Taşınmaz bir yapı ise projesi ile uyumlu inşa edilip edilmediği incelenir varsa uyumsuzlukları ve riskleri tespit edilerek raporda sunulur.
• Taşınmazın satışında veya satış sonrası risk teşkil edebilecek kısıtlayıcı unsur olup olmadığı incelenir.
• Taşınmaz yerinde incelenerek başvurusu yapılan tapu ile mahallinde satışa konu edilen taşınmazın aynı olup olmadığı kontrol edilir.
• Taşınmazın yer aldığı bölgede piyasa araştırması yapılarak taşınmazın piyasa değeri takdir edilir.
Gayrimenkul değerleme raporu, yerinde görüp almaya karar verilen taşınmaz ile tapu sicil müdürlüğünde satışı gerçekleştirilecek olan taşınmazın aynı taşınmaz olduğunu kesin bir şekilde doğrulama imkanını sunar. Ayrıca, yapının mevcut yasal haklarından, olası risklerinden haberdar olunmasını, avantaj ve dezavantajları ile kıyaslanarak taşınmazın piyasa değeri hakkında fikir edinilmesini sağlar.
Hata payları yüksek
Beğendi, hazırlan değerleme raporlarında karşılaşılan durumları değerlendirdiğinde ise, “Konut, dükkan, büro, müstakil bina için hazırlanan değerleme raporlarının yaklaşık % 30’unda yasal evraklardaki eksiklik, konum, alan ve yerleşimde belirsizlik-uyumsuzluk gibi problemler gözlemleniyor. Ayrıca, raporların yaklaşık %50’sinde projesine göre nitelikli ve/veya basit proje hilafı ile karşılaşılıyor ve yaklaşık %20’sinde ise tapu kütüğündeki beyan/şerh/düşünceler bölümlerindeki tesciller sebebiyle satışının riskli bulunduğu ya da bu tescillerin taşınmazın değerini etkilediği görülüyor.
Fabrika, depo, hayvan çiftliği gibi taşınmazlar için hazırlanan değerleme raporlarında bu oranlar artış gösterebiliyor.
Değerleme raporları ile taşınmazın konumlu olduğu bölge, yasal süreçleri ve mevcut durumu incelenerek taşınmazla ilgili kapsamlı bir durum tespiti yapılıyor. Taşınmaz, bölgedeki emsaller ile doğru bir şekilde kıyaslanır ve varsa barındırdığı yasal ve fiziki riskler hakkında bilgi edinilmesi sağlanır. Yatırım yapılacak taşınmaz hakkında eksiksiz bilgi alınması, doğru bir yatırım yapmak için son derece önemlidir.” görüşünü ekledi.
News
