İlk fazı 6 milyar euro yatırımla tamamlanan İstanbul Havaalanı, bu ay tam kapasiteyle faaliyete geçerek 63 yıldır Yeşilköy’ün semalarında havalanan uçakların yeni adresi olacak. Atatürk Havaalanı ise sessizliğe bürünecek.
Yeni İstanbul Havaalanının ekonomiye, havacılığa, lojistik ve turizm sektörlerine etkileri çokça konuşuldu. Ancak yaşanacak bu büyük değişimin bir başka yönü daha var. TAV Havalimanları Holding, en değerli varlığı ve amiral gemisi Atatürk Havaalanı’nı kaybedecek. Bu durum Borsa İstanbul’da 1,6 milyar dolar piyasa değeri üzerinden işlem gören TAV için yeni bir dönemin başlayacağı anlamına geliyor. Atatürk Havalimanı’nın yerini nasıl dolduracağının cevabı şirketin geleceğini de belirleyecek.
Önemli bir belirleyiciydi
TAV Havalimanı İşletmeleri, Atatürk Havaalanı’nda 2000’de dış hatları, 2004’te ise iç hatlar terminalini işletmeye başladı. Yaklaşık 19 yıldır şirketin en değerli varlığı ve en önemli gelir kaynağı oldu. 2018’de TAV Holding’in cirosunun yüzde 42’si, vergi öncesi kârının (FAVÖK) ise yüzde 45’i Atatürk Havaalanından geldi.
Dolayısıyla TAV için sadece işlettiği 15 limandan biri değil. Şirkete katkısı o kadar önemli ki TAV’ın, ulaştığı büyüklüğü Atatürk Havaalanı’na borçlu olduğunu söylemek abartılı olmaz. Dolayısıyla bu ay amiral gemisini kaybeden TAV’ın bu boşluğu nasıl dolduracağı geleceğini de belirleyecek.
Resmi açılışı 29 Ekim’de yapılan yeni İstanbul Havaalanı, Ocak 2019’da faaliyete geçecek ve THY bütün operasyonlarını buraya taşıyacaktı. Ancak taşınma işi önce mart sonra da nisan ayının ilk haftasına ertelendi. Yazının yazıldığı 23 Mart tarihi itibariyle geçerli bilgi, THY’nin 6 Nisan gecesi taşınma işlemini tamamlayacağı ve 7 Nisan’da Atatürk Havaalanı’nda uçuşların tamamen durdurulacağı şeklinde. Dolayısıyla bu takvimde son dakika bir değişiklik olmazsa bu ay itibarıyla Atatürk Havaalanı’nın TAV’a katkısı sonlanacak.
Tazminat alacaklar ama…
Oysa İstanbul Havaalanı yapılmamış olsaydı, TAV Atatürk Havalimanı’nı iki yıl daha işletecekti. Dolayısıyla sözleşmesi erken bitirilen TAV’ın bu durumdan oluşan zararının Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMÎ) tarafından tazmin edilmesi bekleniyor. Şirkete ödenecek tazminatın miktarı ise henüz netleşmiş değil. TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener şirkete ödenecek tazminatla ilgili “2018’den bu yana yürüttüğümüz görüşmelerde bir hayli mesafe kat edildi. Gerek bizim gerekse DHMÎ’nin danışmanlığını yürüten bağımsız denetim şirketleri ve DHMİ yöneticileri ile yüz yüze pek çok verimli görüşme gerçekleştirdik” diyor.
Yeni havaalanının tam kapasite çalışmaya başlamasının ardından görüşmelerin tamamlanıp nihai tazminat rakamının açıklanması bekleniyor. Ancak bu rakamın oldukça yüksek olacağını tahmin etmek zor değil. Yine de rakamın henüz netleşmemesi İstanbul Borsası’nda işlem gören şirketin piyasa değeri üzerinde önemli bir baskı yaratıyor.
Vakıf Yatırım, 9 Ocak 2019 tarihli şirket raporunda İstanbul Havaalanı’nın bugünkü net değerini 513 milyon euro olarak hesaplıyor. Ödenecek tazminatın bu rakamın ne kadar üstünde ya da altında kalacağı kısa vadede şirketin hisse değerini etkileyecek en önemli faktörlerden biri olarak gösteriliyor.
Vakıf Yatırım, aynı raporunda eğer Atatürk TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, şirketin üçayaklı büyüme stratejisini portföye yeni havaalanları katmak, mevcut portföyün verimliliğini artırmak ve hizmet şirketlerini daha da büyütmek olarak özetliyor.
Havaalanı kapatılmasaydı, TAV’ın buradan 2019’da 323 milyon euro, 2020’de ise 360 milyon euro vergi öncesi kar edeceği tahmini yapıyor. 2019’un ilk çeyreğini dışarıda bırakırsak TAV’ın sözleşmesi erken bitmeseydi, Atatürk Havaalanından 2019’un kalan dokuz ayında ve 2020’de elde edeceği vergi öncesi karın büyüklüğü 600 milyon euro’yu bulacaktı. Ancak TAV bu rakamın tamamını alsa bile uzun vadede geleceğini şekillendiren asıl önemli konu, Atatürk Havaalanı’ndan doğacak bu boşluğu nasıl dolduracağına bağlı olacak.
Üç temel sacayağına dayanıyorlar
Bu noktada şirketin CEO’su Sani Şener’in TAV’m geleceği için açıkladığı büyüme stratejisi oldukça önemli. Şener, “TAV Havalimanlarının büyüme stratejisi üç temel sacayağı üzerine oturan oldukça net bir strateji” diyor.
İlk ayağı cazip bir geri dönüş profiline sahip yatırım seçenekleri ile her zaman akıllı inorganik büyüme fırsatları oluşturuyor. Bunun meali TAV’ın Türkiye’de ve dünyada portföyüne yeni havaalanları katmak için daha agresif olacağı. Şubat 2018’de Antalya Havaalanı’nın yüzde 49’unu, FORBES 100 üyelerinden İbrahim Çeçen’in sahibi olduğu IC İçtaş İnşaat’tan 380 milyon euro’ya satın alınması TAV’ın Atatürk Havaalanının yerini doldurmaya yönelik attığı ilk adımdı.
Antalya Havaalanı’nın portföye eklenmesiyle TAV’ın hizmet verdiği yolcu sayısı 2018’de yüzde 31 artarak 152 milyona ulaştı. Antalya ile birlikte gelen inorganik yolcu katkısı, Mayıs 2018’den itibaren toplam 27 milyon yolcu oldu. Antalya Havaalanı’nın bu yıl TAV’ın hizmet verdiği yolcu sayısına katkısının 32 milyona ulaşması bekleniyor.
Ancak Atatürk Havaalanı’nda bu sayı yaklaşık 72 milyon yolcu olacaktı. Dolayısıyla Antalya’nın büyüklüğüne rağmen aradaki 40 milyonluk kapasite farkıyla tek başına, Atatürk Havaalanı’mn yerini doldurması mümkün değil. Bunun anlamı ise TAV’ın havaalanı alımına devam edeceği.
Alternatif bol
TAV Havalimanları Holding CEO Sani Şener de, “Yurtiçi ve yurtdışı olmak üzere ilgilendiğimiz pek çok proje bulunuyor” diyerek bunu doğruluyor. TAV Havalimanları Holding, borsada işlem gören halka açık bir şirket olduğu için çok detaya girmese de, TAV’ın özellikle yurtdışındaki rotasıyla ilgili ipuçları veriyor:
“Afrika’da ve Türk Cumhuriyetleri’nde masamızda gerek satın alma gerekse özelleştirme projeleri var, bakıyoruz… Nisan ayında gerçekleşmesi planlanan Sofya Havalimanı ihalesi yakından takip ettiğimiz projeler arasında. Bunun dışında dünya genelinde ilgilendiğimiz pek çok proje bulunuyor fakat gerek gizlilik ve gerekse henüz projelerin belirli bir olgunlaşma seviyesine ulaşmaması nedeniyle isim veremiyoruz.”
Ancak müşterilerinin yatırım kararlarına yön veren aracı kurumlar bu konuda çok daha net. Buna dayanarak TAV’ın ana hedefinin İstanbul’un karşı yakasına geçerek Sabiha Gökçen’i devralmak olduğunu söylemek mümkün. Vakıf Yatırım bu konuda “Gelişen pazarlarda karlı gördüğü havalimanı işletme ihalelerini yakından takip eden şirketin, Atatürk Havalimanı’nın yerini doldurmak amacıyla önümüzdeki dönemde Sabiha Gökçen dahil potansiyel satın alma fırsatlarında daha aktif rol oynayacağını düşünüyoruz” diyor.
Malaysia Airports hisse satacak
Bu tahmini gerçekçi kılansa TAV’ın alım iştahıyla, Sabiha Gökçen Havalimanı’nın (İSG) bütün hisselerini elinde tutan Malaysia Airports’un hisse satışı planlarının kesişmesi. 2014’te Limak Holding’in İSG’deki yüzde 40 hissesini yaklaşık 300 milyon euro ödeyerek devralıp havaalanının tek sahibi konumuna gelen Malaysia Airports, 2017’de bu hisseleri satmak istediğini açıklamıştı. Aradan geçen sürede bu yönde herhangi bir gelişme olmadı. Ancak Malaysia Airports’un stratejik ortak arayışında herhangi bir değişiklik olmadığı biliniyor.
Sabiha Gökçen’den telafi edebilir
Dolayısıyla 2019’da TAV’ın Sabiha Gökçen’de yapacağı olası bir hisse alımı şaşırtıcı olmayacak. 2018’de Sabiha Gökçen’in yolcu sayısı 34 milyon olarak gerçekleşti. 2020’de hizmete girecek iki pistle birlikte bu sayı 40 milyon yolcuya kadar büyüyebilir. Dolayısıyla Antalya Havaalanı’nı portföyüne katan TAV, eğer Sabiha Gökçen’i de satın alırsa Atatürk Havaalanı’nın portföy dışı kalmasından kaynaklanan 72 milyon yolculuk kaybın tamamını yine Türkiye’den telafi etmiş olacak. Yine de TAV’ın bununla yetinmeyeceğini de eklemek gerek. Gürcistan’da Tiflis ve Batum havaalanlarının yanısıra Tunus, Medine ve Makedonya havaalanlarını da işleten şirketin, yurtdışmda da takip ettiği havalimanları var.
Sani Şener şirketin yurtdışı rotası için “Afrika ve Türk Cumhuriyetleri”ni adres gösteriyor.
Özer Turan- Forbes
News
GÜNDEM
KONUT PROJELERİ
GENEL
İSTANBUL KONUT PROJELERİ
GENEL
FOTO GALERİ