Kızıl Gezegen’e daha fazla uzay aracını ulaştırdıkça, günün birinde insanlı yolculukların da yapılması daha da somut olarak düşünülüyor. Peki ilk kalıcı Mars Metropolü neye benzeyebilir? Nüwa l şehrine hoş geldiniz!
Mars’a olan ilginin arttığı bir gerçek. Geçtiğimiz aylarda, Kızıl Gezegen’e üç yeni uzay aracı ulaştı. İlki, 9 Şubat’ta gezegenin atmosferini araştırmak için yörüngeye giren BAE’nin Hope olarak da bilinen Emirates Mars Görevi’ydi. Birkaç gün sonra Çin’in Tianwen’i Mars’a gelip yörünge yerleşti ve bu ay Tianwen’den ayrılıp gezegene bir yüzey araştırma aracı indirecek bir iniş aracının son hazırlıkları yapılıyor. Üçüncü ziyaretçi olan NASA’nın Perseverance yüzey araştırma aracı ise Mars yüzeyinde geçmiş yaşamın kimyasal izlerini arayacak cihazlar taşıyor. Bununla birlikte, ileride tarihte hatırlanacak en önemli görev BAE’nin görevi olabilir. Bu görev, 2117’ye kadar Mars’ta uluslararası bir insan yerleşimi kurma hedefleyen ülkenin ilk adımı olarak değerlendiriliyor. Ve Mars’ta yaşamayı düşünen tek ülke BAE değil.
Dünyalılar taşınmaya pek meraklı
Şubat 2020’de, Kızıl Gezegen’deki insan keşfine ve yerleşimine adanmış bir kuruluş olan Mars Topluluğu, bir Mars şehri tasarlamak için uluslararası bir yarışma başlattı. Bir düzineden fazla ülkeden, 175 ekip yarışmaya katıldı. Mars Topluluğu’nun kurucusu ve başkanı Dr. Robert Zubrin, “Projeleri incelerken katılımcı ekiplerin, pratik ve güzel bir Mars Şehri devleti tasarlamanın sorunlarına; teknik, ekonomik ve estetik çözümler bulmada sergilediği yaratıcılık karşısında şaşkına döndüm” diyor.
Nüwa şehri mi?
Katılan ekiplerden biri, diğer dünyalarda sürdürülebilir insan yerleşkelerinin geliştirilmesine adanmış akademik ve özel sektördeki profesyonellerden oluşan bir topluluk olan Sürdürülebilir Dünya Dışı Ağı (Sustainable Offworld Network – SONet) idi. Önerdikleri tasarım ise: Nüwa şehri!
Her şey Marslılar için
Nüwa, bir uçurumun yüzüne 150 metre derinliğe kadar inşa edilmiş tünellerden yapılmış bir Mars şehri. Tüneller, yerleşim ve çalışma alanlarının yanı sıra şehir bahçeleri ve yeşil kubbeleri de barındırıyor. Günümüz şehirlerindeki park ve bahçeler gibi, bitkiler, hayvanlar ve hatta küçük su kütleleri içeriyor. Pek çok günlük aktivite yerin altında tamamlanacağı için, bu yemyeşil kubbeler çorak Mars’ta yaşayanlara harika görüntüler sunarak psikolojik bir yükselme sağlamak için tasarlandı.
Mars Topluluğu’nun yarışmasının zorluğu, katılımcı ekiplerden genişletilmiş ancak nihayetinde geçici bir yerleşim yeri için nasıl bilimsel bir ileri karakol yapılacağını belirlemelerini istememesiydi. Bunun yerine, özellikle bir milyon insanı barındırabilecek, okullar, dükkanlar, hastaneler ve hatta ölüleri işlemek için tesisler sağlayabilecek bir “şehir devleti” talep ediyordu.
Kendine yeten ve üreten bir sistem kurulmalı
Şehrin ayrıca mümkün olduğunca kendi kendini geçindirmesi gerekiyordu. 1 milyon insan için tüm yiyecekleri, kıyafetleri, barınakları, gücü, tüketim ürünlerini, araçları ve makineleri üretmesi gerekliydi. Dünya çok uzakta, oradan sadece gelişmiş elektronikler gibi yalnızca küçük bir miktar anahtar bileşeni getirmek mümkün olacak.
SONet yönetim kurulunda da hizmet veren Abiboo Studios’tan mimar ve şehir tasarımcısı Alfredo Munoz, “Yaklaşım, geçici bir yerleşimden çok farklıydı” diyor. Sınırlı sayıda insanın aylarca hatta yıllarca yaşadığı, işlerini yaptıktan sonra eve döndüğü geçici bir üste, tek gerçek endişe onları hayatta tutmaktır. Ancak hayatlarının sonuna kadar yaşayacakları bir ev, tamamen farklı bir konu ve bunun için çok daha geniş çapta, çok çeşitli noktaları düşünmek gerekiyor.
Munoz, “İnsanların mutlu ve zenginleştirici bir yaşam sürmesini sağlamak için doğru psikolojik ortamı nasıl sağlayabileceğimizi düşünmeye başladık. Koşulların son derece zorlu olduğu bir yerde, topluma nasıl güzel bir deneyim ve yaşam verebiliriz?”
Bu, Nüwa’nın insanları sadece sıcaklığı -103 dereceye kadar düşen ölümcül Mars ikliminden korumak zorunda olmadığı, aynı zamanda yeni bir medeniyetin gelişmesine izin vermesi gerektiği anlamına geliyordu. Bir başka deyişle, bu proje için çok geniş ve kapsamlı bir planlama yapmak gerekiyordu.
Uzaydaki şehir
Nüwa şehri, konsepti mükemmelleştirmek için dört ay boyunca çalışan 35 kişilik bir ekip tarafından tasarlandı ve Kızıl Gezegen’e yayılmış, her birinin nüfusu 200.000 ile 250.000 arasında değişecek bu tür beş şehrin başkenti olacaktı.
SONet ekibi, Nüwa ve kardeş şehirlerinin Mars’ta kurulacağı yerleri bile belirledi: Tharsis bölgesinin bir parçası olan Tempe Mensa tepesinin yan kısmında, gezegenin ekvatoruna yakın bir nokta.
Şehirlerin birbirine uzaklığı birkaç bin kilometre olacak. Şehirlerarası ulaşım ise hafif raylı sistemle gerçekleştirilecek. Sadece Abalos Şehri çok uzakta olacak. Kuzey kutbunun yakınlarına kurulacak bu şehirde su madenciliği yapılacak. Mars’ta bir değil beş şehir inşa etmenin biraz fazla iddialı bir proje olduğunu düşünebilirsiniz, haksız da değilsiniz. Roket yakıtından üretime kadar her şey için gerekli olan temel malzemelerin doğal Mars kaynaklarından çıkarılması gerekecek. Örneğin grafit ve ultra yüksek moleküler ağırlıklı polietilen (inşaat için kullanılacak) atmosferden elde edilecek karbondioksit ile üretilebilir. Benzer şekilde, Mars yüzeyindeki tortularda bulunan doğal kükürt de çimento oluşturmak için kullanılabilir.
Ama SONet’in kurucusu, İspanya’daki Uzay Bilimleri Enstitüsünden astrofizikçi Guillem Anglada Escude’e göre, her şey masaya yatırıldığında, şehir planlamacılarının Dünya’da yaşadığı aynı problemlerle sadece biraz farklı bir şekilde karşı karşıya kalınacak.
“Dünya’da bir şehir kurmak ve onu ayakta tutmak için ihtiyacınız olan her şeye Mars’ta da ihtiyacınız olacak. Bunun dışında bir şey daha gerekli ve o da Mars’ta yok: Hava.” Üstelik çok fazla hava gerekiyor: Nüwa tasarımcıları şehrin 200.000 sakinini hayatta tutmak için 187.500.000 metreküp havanın gerekli olacağını tahmin ediyor (kişi başına yaklaşık 240 kilogram oksijen ve 490 kilogram azot). Bu sorunu çözmek için geleneksel yaklaşım, havayı hapseden devasa kubbeler inşa etmek.
Ama Nüwa ekibi, şehri bir uçurumun yüzüne inşa etme fikrini ortaya attı. Kazmayı planladıkları 30 metre çapındaki tüneller ve mağaralar sadece havayı yakalamalarına yardımcı olmakla kalmayacak, uçurum aynı zamanda şehir halkını, gezegenin yüzeyine ulaşabilecek zararlı Güneş radyasyonundan da koruyacak.
Ayrıca uçurum kayası, şehrin içindeki ve dışındaki büyük basınç farkına karşı da düşük maliyetli koruma sağlayacak. Uçurumun tepesindeki düzlüğe kurulacak olan tesiste büyük güneş panelleri ve bir nükleer güç istasyonu ile yaşam destek sistemlerini sürdürmek için gerekli olan insan başına 37 kW enerji üretilecek. Yiyeceklerin yarısını oluşturan ekinler de burada yetiştirilecek. Besinlerin diğer yarısı ise böcekler, hücresel et ve atmosferi canlandıran makroalglerden oluşacak.
Nüwa gerçek olabilir mi?
Bu “dikey şehrin” inşası, aşamalar halinde gerçekleşecek. İlk 10 yıl boyunca, dünyadan önemli miktarda destek gelmesi gerekli. Bunların büyük kısmı, kolonicilerin inşaata başlamak için kullanacağı makineler ve inşaat malzemelerinden oluşacak.
İlk on yılın sonunda, SONet, şehrin 10.000 kişiye ev sahipliği yapabileceğini tahmin ediyor. Kolonicilerden, Mars’a tek yön bilet ve 25,5 metrekarelik bir yerleşim birimi için 300 bin dolar ödemeleri istenecek. Ayrıca, buradaki çalışma gücünün de bir üyesi olacaklar.
Nüwa’nın 50. yıldönümünde, koloninin dünyadan bağımsız bir devlet haline gelebilecek kadar genişleyeceği düşünülüyor. Munoz, “Nüwa’yı 2054 yılına kadar başlatabilirsek doğru mali kaynaklar ve doğru irade ile yüzyılın sonunda bitirebilmemiz gerçekçi görünüyor” diyor.
Halihazırda Nüwa şehri sadece kâğıt üzerinde var ancak bu konsepti ve çeşitli teknolojik çözümlerini test etmek için Dünya üzerinde bir dizi Nüwa demo tesisinin inşası şu anda planlanıyor. Anglada-Escude, “Bunlar yalnızca gezegen keşif deneyleri değil aynı zamanda; mimari, malzeme bilimleri, biyoloji, ekoloji, ekonomi, birlikte yaşayan insanlar ve psikolojileri üzerine deneyler olacak” diyor.
Çok çaba harcanıyor
Zubrin, Nüwa’nın ilk 20 içerisinde bitirdiği Mars Topluluğu yarışması için, “Beni en çok etkileyen, ekiplerin insanların yeni bir dünyada beraber yaşayabilmeleri için yeni ve iyi bir yol bulmak adına gösterdiği idealist çabaydı. Ekipler farklı standartlar kullandılar, konseptleri sosyal demokratlıktan sosyalizme kadar geniş bir yelpazeye yayılan yaklaşımlar içeriyordu. Ancak ortak olan tek şey, daha iyisi için araştırma yapmaya çalışmalarıydı. Bundan daha önemli ne olabilir?”
Not: Dr. Stuart clark Stuart, Beneath The Night: HowThe Stars Have Shaped The History Of Humankind (Gecenin Altında: Yıldızlar İnsanlık Tarihini Nasıl Şekillendirdi) kitabının yazarıdır.
Popular Science
News
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
GENEL
