Türkiye’de ve dünyada pandemi nedeniyle evlere kapanılan bir süreç yaşıyoruz. Son bir yılda işlerin de evlere taşınması, insanların yaşam alanlarından beklentilerinin değişmesine neden oldu. Kent merkezinde küçük metrekareli konutlar işyerlerine ve ulaşım akslarına yakınlıklarından dolayı tercih ediliyordu.
Ancak pandemi ile birlikte artık bahçeli, balkonlu ve doğaya kolay ulaşılabilen yerler öne çıkarken işlerin esnekleşmesi, eğitimin online’a taşınması ile yazlık bölgelere olan ilgi de arttı. İnsanların büyük bir kısmı son bir yıldır büyük kentlerin kalabalığından uzaklaşıp sosyal mesafeyi koruyabilecekleri Ege’den Akdeniz’e kadar yazlık bölgeleri mesken tuttu. Bu bölgelere olan talepteki artış, sayfiyelerdeki konut ve villa satış fiyatları ile kiraları da ciddi oranda artırmış durumda.
Endeksa.com verilerine göre son bir yılda en yüksek fiyat artışı yüzde 69 ile Bodrum Yalıkavak’ta görülürken onu yüzde 68 ile Bodrum Çarşı ve yüzde 67 ile Bodrum Torba izliyor. Yalıkavak’ta ortalama konut metrekare satış fiyatı 15 bin TL oldu. Kira fiyatlarında yüzde 52 artış ile Edremit Güre, yüzde 51 artışla Çeşme Alaçatı, yüzde 49 artışla Çeşme…
Satış ve kiralar nasıl değişti?
Yaklaşan yaz mevsiminin de etkisiyle villa kiralamadan satın almaya kadar piyasa yeniden hareketlendi. Yeni nesil gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi platformu Endeksa.com’un birinci el ve ikinci el konut, villa satış ve kira fiyatlarının ortalamasının alınmasıyla oluşturulan verilerine göre, yazlık bölgelerde son bir yıllık dönemde en yüksek konut satış fiyat artışı yüzde 69 ile Bodrum Yalıkavak’ta görüldü. Yalıkavak’ı yüzde 68 ile Bodrum Çarşı ve yüzde 67’lik artışla Bodrum Torba izledi. Yalıkavak’ta ortalama konut metrekare satış fiyatı 15 bin 062 TL, Bodrum Çarşı’da 12 bin 612 TL, Bodrum Torba’da ise 12 bin 966 TL oldu. Son bir yıllık dönemde en yüksek kira değer artışı görülen bölgeler ise yüzde 52 ile Edremit Güre, yüzde 51 ile Çeşme Alaçatı, yüzde 49 artışla Çeşme Çiftlik oldu. Edremit’te ortalama metrekare kira fiyatları 17,82 TL, Alaçatı’da 28,46 TL, Çiftlik’te ise 30,81 TL’ye ulaştı.
Konut stoku azaldı
Endeksa Kurucu Ortağı ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, son üç yıllık dönemdeki değer artışı incelendiğinde, en yüksek artışın yüzde 89 ile Kemer’de olduğunu, onu yüzde 87 ile Fethiye, yüzde 81 ile Bodrum Bitez’in izlediğini söylüyor. Öğüt, son üç yıllık dönemde kira değerlerinde en yüksek artışın ise yüzde 67 ile Çeşme Alaçatı’da görüldüğüne dikkat çekerek, Alaçatı’yı yüzde 61 ile Bodrum Güvercinlik, yüzde 59 ile Edremit Altınoluk’un takip ettiğini de vurguluyor.
Pandemi nedeniyle evlerde geçirilen sürenin uzaması, uzaktan çalışmanın yaygınlaşmasıyla birlikte insanların tercihlerinin de değiştiğine işaret eden Öğüt, bu süreçte bahçeli evlere ve yazlık bölgelere olan talebin arttığını belirtiyor. Gayrimenkul sektöründe son yıllarda arsa ve üretim maliyetlerdeki artış ile satış hızlarının yavaşlaması gibi sebeplerle yeni proje üretiminde bir yavaşlama sürecine girildi. Geçtiğimiz yıl kamu bankalarınca düzenlenen kampanyalarla konut satışları tarihi rekor kırarken mevcut konut stokunun da azalmasına neden oldu. Konut stokunun azalmasıyla birlikte konut satış fiyatlarının yükseldiğini belirten Öğüt, konut üretim maliyetlerinin yükselmesi nedeniyle konut fiyatlarında düşüş beklemedik takip eden yıllarda fiyat artışının süreceğini de vurguluyor.
En çok Muğla tercih edildi
Bu süreçte Muğla ve ilçeleri en çok tercih edilen yerler olurken, geçtiğimiz yıl pandemi ile başlayan ilginin bu yıl da devam ettiğine dikkat çekiliyor. Geçtiğimiz yıl büyük kentlerden kaçanların adresi olan ve kışın da ikamet etmek için tercih edilen Bodrum’un bu yaz da popülerliğini koruması bekleniyor, ilçede gayrimenkul satışlarında artış yaşanırken dönemsel kiralamalara da ilgi sürüyor.
Koronavirüs sonrası ilginin arttığı Bodrum’un merkezinde, koylarında ve köylerinde her bütçeye uygun ev bulunuyor. Maddi durumu iyi olanlar lüks projeleri seçerken, daha hesaplı ev arayanlar ise merkezden uzak bölgeleri, köyleri tercih ediyor. Bodrum’un tercih edilme sebepleri arasında özel okuldan devlet okuluna, özel hastanelerden devlet hastanelerine kadar büyük kentlerde sunulan tüm hizmetlere kolay ulaşılabiliyor olması da gösteriliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Mart 2021 konut satış istatistikleri de Muğla’ya olan ilgiyi kanıtlar nitelikte. Zira Muğla’da 2020 yılı mart ayına göre bu yılın mart ayında konut satışları yüzde 31,2 artarak 2 bin adede ulaştı. Bu satışların 621 ‘i ilk satış, bin 384’ü ikinci el satış olarak gerçekleşti. Gayrimenkul Danışmanı Şule Alp, Muğla’da kiralama ve satışın hızla devam ettiğini söylüyor.
Muğla’da satışların büyük bir kısmının Bodrum’da gerçekleştiğine dikkat çeken Alp, “Salgın döneminde Bodrum’un nüfusu üçe katlandı. Gelen insanlar burada yaşamayı sevdi ve 12 ay yaşamaya başladılar. Sadece yerli yatırımcılar değil aynı zamanda yabancılar da büyük ilgi gösteriyor” diye konuşuyor.
Bodrum’daki gayrimenkul yatırımlarının artmasının bir diğer nedeni ise ilçeye doğalgazın gelecek olması. Alp, “Pandemi döneminde nüfusun üçe katlandığı ilçede ısınma amaçlı elektrik talebi zirve yapmış ve enerji krizi oluşmuştu. Doğalgazla beraber yeni gayrimenkul projeleri de artacak. Ayrıca bireysel yatırımlarda da talebin yükselmesini bekliyoruz. Özellikle doğalgazın ilk geldiği mahallelerde ev fiyatları artacak” yorumunu yapıyor.
Aramalarda beş yılın zirvesi
Kısıtlamaların yeniden gündeme gelmesi ile birlikte evlerde bunalan insanlar işlerinin esnekliğinin sağladığı rahatlıkla yeniden yazlık bölgelerine yöneliyor. Yaz sıcaklarında evlerinde bunalmak yerine kiralık yazlıklarda arada bir denize girmek ya da ormanda yürüyüşe çıkıp nefes alma isteği bu yıl da yazlıkların revaçta olmasını sağlıyor. Bu nedenle fiyatların da artan talep karşısında geçen yılki gibi yüksek olması bekleniyor. Hürriyet Emlak Eş Genel Müdürü Zeynep Tandoğan, internetten satılık yazlık aramalarının geçen yıl Haziran-Temmuz aylarında son beş yılın en yüksek arama hacmine ulaştığını bu yıl da ilginin devam ettiğini söylüyor.
Tandoğan, kullanıcıların en fazla arama yaptığı bölgelere bakıldığında Kuşadası, Erikli, Foça, Geyikli, Altınoluk, Bodrum, Enez, Urla gibi bölgelerin öne çıktığını vurguluyor. Tandoğan, “Hürriyet Emlak Endeksi verilerini baz aldığımızda Antalya’da Konyaaltı, Kepez, Alanya, Aydın’da Didim, Balıkesir’de Ayvalık, Edremit, Burhaniye, İzmir’de Çeşme, Balçova, Karşıyaka, Bornova, Narlıdere yüksek talep ve fiyat artışıyla öne çıkıyor” diyor.
Öte yandan Muğla’nın Bodrum ilçesini incelediğimizde ise en yüksek artışların Bitez, Yalıkavak, Eskiçeşme, Yahşi, Akyarlar ve Turgutreis’te yaşandığına işaret eden Tandoğan, Balıkesir’in yazlık beldeleri ise İstanbul’a yakınlığı nedeniyle en çok tercih edilen ve fiyat artışı yaşanan bölgelerin başında geldiğini de söylüyor. Tatil döneminin yaklaşmasıyla birlikte bu bölgelere olan talebin de artışa geçmesi bekleniyor. Talebin fiyat artışlarını da beraberinde getirdiğine dikkat çeken Tandoğan, şu bilgileri veriyor:
Antalya’da fiyat artışı
“Antalya Konyaaltı’nda satılık konutlarda geçen yıla göre fiyat artışları yüzde 90’ları aştı. Kiralıklarda ise yüzde 60’ın üzerinde bir artış yaşandı. Aydın’ın ilçeleri Didim ve Kuşadası’nda da benzer bir durum söz konusu. Balıkesir’in Ayvalık ve Edremit ilçelerinde satılık fiyatları geçen yıla göre yüzde 60’ı aştı. Çanakkale Ayvacık’ta satılık fiyatları yüzde 100 oranında artmış durumda. Bu örneklerden yola çıkarsak pandeminin de etkisiyle bu trendin devam edeceğini, özellikle yaz döneminde fiyatlarda yine benzer artışların süreceğini öngörüyoruz.”
Ulaşımın etkisi
Marmara Bölgesi ve Ege Bölgesi’nde yaşanan değerlenmede Gebze-İzmir Otoyolu’nun bu bölgelerden İstanbul’a ulaşımı kolaylaştırması da etkili oldu. Çanakkale Deniz Zaferi’nin 107. yıl dönümü olan 18 Mart 2022’de açılması planlanan Çanakkale Köprüsü’nün ve bağlantı yollarının da devreye alınması ile birlikte özellikle kuzey Ege’nin daha da değerlenmesi bekleniyor. Kınalı- Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu ile Marmara Bölgesi’nin karayoluyla bir daire çizebilecek şekilde dolaşılacak olması bu hatta yer alan Silivri, Çanakkale, Ayvacık, Edremit, Güre gibi bölgelerin daha da değerlenmesini sağlayacak. Otoyolun sanayi, lojistik ve turizmi önümüzdeki dönemde hareketlendirmesi beklenirken ulaşımın kolaylaşmasıyla birlikte bölgede nüfus artışı olması da öngörülüyor. Çanakkale Köprüsü ile bölgenin İstanbul, Tekirdağ, Balıkesir, İzmir gibi büyük kentlere ulaşımının kolaylaşmasıyla bölge turizmde daha cazip hale gelecek.
Vaka sayılarındaki artış nedeniyle 29 Nisan’da başlayan 17 günlük kısıtlama öncesinde Şile’den İzmir’e, Çanakkale’den Antalya’ya kadar yazlık bölgelerine insan akını yaşandı. 17 günlük kısıtlamayı evinde geçirmek istemeyenler de yazlık kiralamayı tercih etti. Bu süreçte daha sıcak yerler olan Bodrum, Çeşme, Alanya, Kemer gibi yazlık bölgelere ilgi yoğun oldu. Bu bölgelerde yazlıklar ve villalar, bin TL’den başlayan ve ultra lüks segmentte 20 bin TL’lere ulaşan fiyatlardan kiralandı. İnsanların bir kısmı sadece 17 günlük süre için kiralama yaparken bir kısmı da yaz boyu kiralama yapmayı tercih ediyor. Bu dönemde arazisi olanlar daha küçük bütçelerle arazilerine prefabrik ev ya da mobil ev olarak da adlandırılan küçük ev (tiny yaptırmayı da tercih ediyorlar.
PATRONLAR VE UZMANLAR NE DİYOR?
Erhan Boysanoğlu-Mesa YKB
“Sayfiyelere ilgi sürecek”
“Pandemi nedeniyle sayfiyelere artan ilginin önümüzdeki dönemde de devam etmesini bekliyoruz. İnsanlar bu tarz acil durumlarda kaçabilecekleri yerler olmasını istiyor. Artık doğayla daha iç içe, betonun değil doğanın esas alındığı projeleri tercih ediyorlar.
Projelerimizde pandemiden önceki yaklaşımız da böyleydi. Sayfiyelerde fiyatlar büyük kentlerdeki evlere göre daha ulaşılabilir seviyede. O nedenle ilgi bir müddet daha devam edecektir. Mesa olarak, doğa ve konforun yanı sıra sosyal ortamın çeşitli olanaklarını sunan Bodrum’daki Mesa Demirbükü projemize önemli oranda talep aldık. Bu projemizin ilk teslimlerini hazirandan itibaren gerçekleştireceğiz. İzmir Urla da bir proje planlıyoruz.”
Erhan Şatana-Garanti BBVA Mortgage Genel Müdürü
“Talep büyümesi gözlemledik”
“Bankamızın yazlık bölgelerde kullandırdığı krediler açısından 2020 yılında, 2019 yılına göre ciddi artışlar gördük. En büyük kredi talebi, İzmir, Muğla ve Antalya kıyı şeridindeki bölgelerden geldi. Çanakkale ve Balıkesir’in kıyı bölgelerindeki konutlar için de önemli bir talep büyümesi gözlemledik.”
Görkem Öğüt-Endeksa CEO’su
“Fiyat artışı devam edecek”
“Pandeminin etkisiyle evlerde geçirilen sürenin uzaması, uzaktan çalışmanın yaygınlaşması ile geçtiğimiz bir yılda gayrimenkul sektörü hareketlendi. Bu dönemde daha büyük, balkonlu, bahçeli evlere ve yazlık bölgelere talep arttı. Aynı zamanda konut stokundaki azalma sebebiyle de özellikle konut satış fiyatları önemli oranda artış gösterdi. Endeksa. com’un verilerine göre, Türkiye genelinde konut satış fiyatları son bir yılda yüzde 33,84, kira fiyatları yüzde 13,70 oranında artış gösterdi. Yazlık bölgelerde ise konut fiyatlarında yüzde 69’ları, kira bedelinde ise yüzde 52’leri bulan seviyelerde artış görülüyor. İncelenen bölgeler içinde son bir yıl içinde en fazla satış değer artışı olan bölgenin yüzde 69 ile Bodrum Yalıkavak olduğu görülüyor. Yalıkavak’ı yüzde 68 artış ile Bodrum Çarşı ve yüzde 67 ile Bodrum Torba takip ediyor. Son bir yılda en yüksek kira artışı görülen bölgeler ise yüzde 52’lik artış ile Edremit Güre, yüzde 51 artışla Çeşme Alaçatı, yüzde 49 artış gösteren Çeşme Çiftlik oldu. Türkiye genelinde konut stok adedinin düşmüş olması ve yeni konut üretim maliyetinin yükselmesi sebebiyle konut fiyatlarında düşüş beklemiyoruz. Bu yıl ve sonrasında fiyatlarda artış sürecektir.”
Zeynep Tandoğan-Hürriyet Emlak Eş Genel Müdürü
“İnternette yazlık arayışı zirvede”
“Geçtiğimiz yıl haziran ve temmuz aylarında internette yazlık arayışı son beş yılın en yüksek arama hacmine ulaşırken bu yıl da ilgi devam ediyor. Kiralık yazlık aramalarında geçtiğimiz mart ayında ilgi tavan yaptı. Uzaktan çalışma trendi bu yıl da devam edecek olması nedeniyle mesailerine yazlıklarından devam edeceklerin oranı da yüksek olacaktır. Artan taleple geçen yılki gibi fiyatların yüksek olacağını, özellikle yaz döneminde fiyatlarda yine benzer artışların süreceğini öngörüyoruz.”
Emel Akbaş-Projekspert Gayrimenkul Kurucu
“Ege fiyat artışında lider”
“Pandemi ile yazlık bölgelere artan talep bu yıl da devam ediyor. Avrupalı turistlerin konut alıcısı olduğu yazlık bölgeleri pandemiden sonra ağırlıkla Türk alıcıların radarına girdi. Uzaktan çalışma ve uzaktan eğitim devam ettiği sürece talebin devam edeceği aşikar. Dünya markası olan Bodrum ve çevresi talepte hala bir numara, onu Dalaman, Datça, Fethiye, Edremit izlerken; kente yakınlık ve sakinlik arayanların tercihi Urla, Seferihisar ve Foça. Ege kıyıları Türkiye’de fiyat artışında son yılların lideri. Sayfiyelerde bu yıl da fiyatlarda artış öngörüyoruz.”
Cansel Turgut Yazıcı-EVA Gayrimenkul Değerleme GM
“Arz-talep dengesi bozulacak”
“Evden çalışma modeliyle yaz evleri kış evleri oldu. Bu sebeple 2020 yazında başlayan artış devam etti ve yazlık bölgelerde ciddi artışlar gördük. Özellikle İzmir ve Muğla bölgeleri bundan çok nasibini aldı. Primlenen bölgelerde daha fazla artış beklemek çok gerçekçi değil. Artışı tamamlanmamış bazı semtlerde halen biraz yukarı beklenti olabilir. Piyasanın fazla hareketli olması, faiz ve kur artışı gayrimenkul piyasasını olumsuz etkiliyor. Gayrimenkul üretimi konutta çok geriledi, arz ve talep dengesi orta ve yakın vadede çok bozulacak, bu da fiyatları yukarı zorlayacak böyle bir endişem var.”
Ekonomist
News
GENEL
KAMPANYALI KONUT PROJELERİ
GÜNDEM
GENEL
ARSA - ARAZİ
GENEL
