Hükümet Doğu ve Güneydoğu Bölgesi’ne yapılacak yatırım teşvikler hakkında ilk adımı attı. Business HT’nin haberine göre, 22 Kasım 2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 678 sayılı Kanun Hükmündeki Kararname’de (KHK) Cazibe Merkezleri Programı’nın kapsamı belirlendi. Böylece, Cazibe Merkezleri Programı dönemi de resmen başladı.
İlk kez Dokuzuncu Kalkınma Planı’nda gündeme gelen ve daha sonra pilot olarak Diyarbakır’da uygulanan proje kapsamında 2020’ye kadar 62 milyar lira harcama planlandığı belirtilmişti. Maliye Bakanı Naci Ağbal, kasım ayı başında yaptığı açıklamada “Kalkınma ve cazibe merkezleri programı, 23 il için tarihi fırsatlar içeren, bu bölgenin kalkınmasına, refahının artmasına, istihdamının artmasına, göçün azalmasına vesile olacak çok önemli bir proje” demişti.
Görece az gelişmiş olduğu tespit edilen bölgelerde yatırımların desteklenmesini amaçlayan Cazibe Merkezleri Programı kapsamında yatırım teşviklerine ek olarak vergi dışı destekler de sağlanıyor. Bu desteklerin en önemlisi anahtar teslim fabrikalar. Hedef, üretim ve ihracatı artırmak yoluyla bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak.
Program, 5 ayrı merkezde 23 il belirliyor. Buna göre, Elazığ merkezinde Elazığ, Malatya, Tunceli ve Bingöl; Erzurum merkezinde Erzurum, Erzincan, Gümüşhane ve Bayburt, Van merkezinde Van, Hakkari, Muş ve Bitlis, Kars merkezinde Kars, Ardahan ve Iğdır; Diyarbakır merkezinde Diyarbakır, Şanlıurfa, Mardin, Batman, Siirt, Şırnak programa dahil ediliyor.
Proje kapsamına giren 23 ilin toplam nüfusu, 12.4 milyon. Türkiye nüfusuna oranı yüzde 16 olan bu 23 ilin Türkiye ekonomisine katkısının ise sadece yüzde 7 olduğu belirtiliyor. Türkiye ihracatındaki payı da yalnızca yüzde 2,3 olan 23 ilde işsizlik oranı 11,6. Türkiye genelinde işsizli oranı ise yüzde 9,5.
Cazibe Merkezleri Programı kapsamında verilecek destekler, Hazine Müsteşarlığı bütçesinden Türkiye Kalkınma Bankası Anonim Şirketi’ne aktarılacak kaynakla karşılanacak. Kalkınma Bankası’nın sermayesini 160 milyon TL’den 500 milyon TL’ye artırma başvurusu da SPK tarafından onaylandı.
Hazine’de Kalkınma Bankası’na aktarılacak kaynak, Kalkınma Bankası tarafından da cazibe merkezleri programı kapsamında arsa temini, altyapı işleri ve bina inşaatı ile ilgili işler için Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıkları, , il özel idarelerin ve belediyeler olmak üzere kamu kurum ve kuruluşlarına veya OSB tüzel kişiliklerine aktarılacak.
Yeni ve yarım kalmış tesisler yararlanabilecek
Yatırım projelerinin yanı sıra yarım kalmış veya işletme sermayesi yetersizliği nedeniyle faaliyete geçememiş tesisler de Cazibe Merkezleri Programı kapsamına girecek.
Programa göre, OSB’lerdeki boş parseller veya Hazine arazileri üzerine anahtar teslimi fabrikalar yapılarak yatırımcılara kiralanabilecek. İşletmelere, anahtar teslimi fabrika binası yapım desteği, faizsiz yatırım kredisi desteği, faiz indirimli işletme kredisi desteği verilecek. Üretim birimlerini Cazibe Merkezleri Programı kapsamındaki illere taşımak isteyenlere nakdi taşıma desteği de sağlanacak. Bu kapsamda her yıl 30 fabrika inşa edilmesi bekleniyor.
Cazibe merkezi olarak ilan edilen illerde, çağrı merkezi ve veri merkezi yapımı için atıl vaziyetteki kamu binaları tahsis edilecek ve merkezler için enerji desteği sağlanacak. Çağrı merkezleri ve veri merkezleri, kurulduğu bölgenin teşviklerinden asgari yatırım tutarı şartı olan 500 bin TL aranmaksızın yararlanabilecek. Çağrı merkezlerinde 20 bin kişinin istihdam edilmesi tahmin ediliyor.
Bunların yanı sıra sıfır faizli yatırım ve işletme kredileri kullandırılacak ve danışmanlık hizmeti sağlanacak. Özel sektörün yılda ortalama 328 firmada 1,64 milyar lira yatırım yapması ve 43 bin kişilik istihdam yaratması için yılda 536 milyon TL kamu desteği sağlanması öngörülüyor.
Cazibe Merkezleri Programı KHK ile başladı