Kalkınma bakanlığı son yıllarda tüm büyük projelerin finansmanında kullanılan kamu-özel ortaklığı ile ilgili dikkat çekici bir uyarıda bulundu. Türkiye’de kamu özel ortaklığıyla yapılan projelerde uzun vadeli fon sıkıntısı yaşanabileceği tespitinde bulunan Kalkınma Bakanlığı, bu nedenle kamunun oluşacak yükümlülüklerini iyi analiz edilmesi gerektiğin vurguladı. Bakanlık, ayrıca şehir hastanelerine ödenecek kiraya da dikkat çekti.
Hürriyet’ten Hacer Boyacıoğlu’nun haberine göre, Kalkınma Bakanlığı’nın kamu özel işbirliğiyle (KÖİ) ilgili olarak hazırladığı çalışmada, Türkiye’de bu sistemle yapımı devam eden 34 projenin sözleşme büyüklüğü 72.1 milyar dolara ulaştığı belirlendi. İstanbul’da devam eden 3. Havalimanı için devlete 36 milyar dolar ödeme yapılması öngörülüyor. Ayrıca yapımı planlanan 17 şehir hastanesi için de devlet toplam 27 milyar dolar kira ödemesi yapacak. Bakanlık, kamu özel ortaklığıyla uygulamaya konulan çok sayıda projenin bulunması ve proje büyüklüklerinin artması nedeniyle bazı projelerde finansal kapanışın zorlaştığı uyarısında bulundu. Bu konuda uzun vadeli fon sıkıntısının yaşanabileceğine dikkat çeken Kalkınma Bakanlığı, bu nedenle olası gecikmeleri önlemek için banka finansmanına ek olarak kullanılabilecek fon kaynaklarının araştırılması gerekmektedir. Bununla birlikte bütçenin de olası finansal krizlere karşı dayanıklı olması için kamunun gelecek yıllarda garanti, borç üstlenimi vs. nedenlerle oluşacak birikmiş yükümlülüklerinin iyi analiz edilmesi gerektiğini belirtti.
Bakanlığın tespitine göre, projelerin başarılı olması için, ön fizibilite etüdü hazırlanmasından, sözleşme metinlerinin değerlendirilmesine kadar geçen süreçte tüm aşamaların yeknesak, belirli kalite düzeyinde ve öngörülen sürede tamamlanması gerekiyor. Bu nedenle kamu özel işbirliği sürecinde yer alan birimlerin uzmanlık kapasitelerinin geliştirilmesi gerektiği de bakanlığın uyarıları arasında yer alıyor.
Türkiye’de kamu özel işbirliği ile yapımı devam eden projeler ve yatırım tutarları şöyle:
Projeler Yatırım Tutarı (Milyon dolar)
1 Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu Projesi 7.607
2 İstanbul Karayolu Boğazı Tüp Geçişi Projesi 1.339
3 Kuzey Marmara Otoyolu (3. Boğaz Köprüsü dahil) 2.446
4 İstanbul Yeni Havaalanı Projesi 13.937
5 Karasu Limanı Projesi 77.1
6 Muğla Ören Yat Limanı 10.6
7 Dalaman Yat Limanı ve Deniz Otobüsü yanaşma yeri 17.7
8 Muğla-Datça Yat Limanı 15.4
9 Gazipaşa Yat Limanı 9.5
10 Haliç Yat Limanı ve Kompleksi 723.5
11 Ankara Hızlı Tren Garı Projesi 239.5
12 Yassıada-Sivriada Projesi* 132.9
13 Dilucu Gümrük Kapısı Tesisleri 18.9
14 Esendere Gümrük Kapısı Tesisleri 18.6
15 Kapıköy Gümrük Kapısı Tesisleri 22.1
16 Çıldır/Aktaş Gümrük Kapısı Tesisleri 18.9
17 Halkalı Gümrük Kapısı Tesisleri 64.0
18 Kayseri Entegre Sağlık Kampüsü 403.9
19 Etlik Entegre Sağlık Kampüsü 1.105
20 Bilkent Entegre Sağlık Kampüsü 1.086
21 İkitelli Entegre Sağlık Kampüsü 1.232
22 Elazığ Entegre Sağlık Kampüsü 308.7
23 Yozgat Sağlık Yerleşkesi Projesi 155.5
24 Manisa Eğitim Araştırma Hastanesi 182.7
25 Adana Entegre Sağlık Kampüsü Projesi 680.4
26 Mersin Entegre Sağlık Kampüsü Projesi 339.9
27 Gaziantep Entegre Sağlık Kampüsü Projesi 840.1
28 Ulusal Halk Sağlığı Kurumu ile Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu 776.9
29 FTR, Psikiyatri ve YGAP Hastaneleri Projesi 658.0
30 Isparta Sağlık Yerleşkesi Projesi 263.9
31 İzmir Bayraklı Entegre Sağlık Kampüsü 758.3
32 Kocaeli Entegre Sağlık Kampüsü Projesi 504.7
33 Konya Karatay Entegre Sağlık Kampüsü 255.0
34 Bursa Entegre Sağlık Kampüsü 315.9
*Yassıada-Sivriada projesi ihaleden muaftır.
Kalkınma Bakanlığı 34 proje hakkında uyardı