Türkiye’nin son yıllarda etkin bir şekilde kullandığı kamu-özel ortaklığıyla yapılan yatırımlara Kanal İstanbul da ekleniyor. Meclis’e sevkedilen torba kanun düzenlemesinde Kanal İstanbul’un yap-işlet-devret (YİD) yöntemiyle ihaleye çıkarılmasına imkan verecek düzenleme de ekleniyor. Bu amaçla; “Bazı Yatırım ve Hizmetlerin YİD Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun”da “kanal” ifadesi eklenecek. Teklife eklenen madde ile YİD modeli kapsamına alınan Kanal İstanbul için bu yıl ihaleye çıkılması bekleniyor.
Başlangıçta 400 metre genişliğe sahip olması planlanan Kanal İstanbul Projesi’nin genişliği 275 metreye indirilmesi planlanıyor. 43 kilometre uzunluğundaki kanalda suyun derinliği ise 25 metreyi bulacak. Böylece 65 milyar lira olması planlanan maliyetin de 30 milyar liralık tasarrufla 35 milyar liraya düşürüleceği belirtiliyor. Çalışma kapsamında 1,7 milyar metreküp kadar çıkması beklenen hafriyat miktarı da yaklaşık 800 milyon metreküp kadar azalacak.
Türkiye, dünyada örnek gösterilen yap-işlet-devret modelindeki başarısıyla daha önce benzer büyük projelere imza attı. Bu yöntemle inşa edilen projelerin en büyüğü ise İstanbul Yeni Hava Limanı oldu. Osmangazi Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü, 1915 Çanakkale Köprüsü ve Avrasya Tüneli ile birçok şehir hastanesi ayın yöntemle inşa edilen diğer büyük projeler oldu.
1986-2017 dönemini kapsayan 41 yıllık sürede Türkiye kamu-özel sektör iş birliğiyle yaklaşık 58 milyar dolara yaklaşan 217 yatırım gerçekleştirdi. Yatırımların yüzde 80’inden fazlası 2003’ten sonra hayata geçirildi. 35 milyar liraya mal olması beklenen Kanal İstanbul ile birlikte Türkiye’nin bu modelle inşa ettiği projelerin toplam değeri 66 milyar dolara çıkacak.
Kalkınma Bakanlığı verilerine göre, 1986-2001 döneminde kamu-özel ortaklığıyla 67 yatırıma imza atılırken, bunların toplam bedeli 11,4 milyar dolar oldu. Söz konusu ortaklık kapsamında 2002 yılında herhangi bir yatırım hamlesinin yapılmadığı Türkiye’de, 2003 yılından itibaren önemli bir artış görüldü. Buna göre, 2003-2017 döneminde 150 yatırım gerçekleştirilirken, bunların toplam bedeli 46,4 milyar dolar oldu.
Kanal İstanbul’a yap-işlet-devret modeli uygulanacak