Türkiye’de vatandaşların gelirinin düşük, konut fiyatlarının yüksek olması nedeniyle borçlanmadan ev sahibi olmak her geçen gün zorlaşıyor. Düşük maliyet ve uzun vade sunan finansal enstrümanlara erişim kolaylaştığında konut satışları hız kazanırken, kredi faizlerinin yükseldiği dönemlerde işler karışıyor. Hali hazırda faizlerin yükselmesiyle 120 ay vadeyle alınan 100 bin liralık konut kredisi için bankaya ödenecek faiz miktarı 116 bin liraya kadar çıkıyor. Gayrimenkul geliştiricileri, aylık faiz oranının yüzde 1.50’ye kadar yükselmesiyle talepteki düşüşün önüne geçmek için alıcılara düşük peşinatlı – ara ödemeli – vade farksız ödeme planı sunuyor. Bu durum, kredili satışların azalmasına, senetli satışın artmasına yol açıyor.
Gayrimenkul bilgi servisi REIDIN’in verilerine göre, kasım ayında markalı konut satışlarında senet kullanım oranı bir önceki aya göre 14 puan artarak yüzde 44’e çıktı. Banka kredisi kullanım oranı ise 11 puan azalarak yüzde 30’a inerken, peşin alımlarda 3 puan düşerek yüzde 26’ya indi. Gayrimenkul ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği (GYODER) Yönetim Kurulu Başkanı Feyzullah Yetgin, markalı konut üreticilerinin geçtiğimiz ay daire fiyatlarına yaptıkları artışın enflasyonun altında kaldığını söyledi. Yetgin, “Ekim ayında olduğu gibi kasımda da artan maliyetler fiyatlara yansıtılmadı. Banka kredisi kullanım oranı 11 puan azalırken, senet kullanım oranının 14 puan artmasında, firmalarca uygulanan kampanyaların yanı sıra kredi faiz oranlarındaki artışın da etkili olduğunu söyleyebiliriz” dedi.
Kasım ayında satışı gerçekleştirilen konutların yüzde 31’i bitmiş, yüzde 69’u ise bitmemiş konut stoklarından oluştu. Kasım ayı stok erime hızı adet bazlı yüzde 3.3 oldu. Markalı konut projelerinde yabancılara gerçekleştirilen satışlar ise 1 puanlık düşüşle yüzde 4’e indi.
Türkiye İş Bankası’nın desteği ile hazırlanan ‘REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi’ kasım ayı sonuçlarına göre markalı projelerde fiyatlar önceki aya göre yüzde 0.17, geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 4.10 oranında arttı. Kasım ayında İstanbul Anadolu yakasında yer alan markalı konut projelerinin fiyatı yüzde 0.11, İstanbul Avrupa yakasında yer alan markalı konut projelerinin fiyatı ise yüzde 0.06 oranında arttı. Endeksin başlangıç dönemi olan 2010 yılına göre ise İstanbul Asya yakasındaki projeler Avrupa yakasına kıyasla 11.6 puan fazla prim yaptı.
Sözcü/İsmail Şahin
Kredi faizi yükseldi senetle satış patladı