Libya’nın yeniden inşası için Türk müteahhitlere hem altyapı hem de üstyapı noktasında önemli fırsatlar yaratıyor. İlk etapta enerji, havalimanı ve yollar gibi acil yatırımların yapılmasının öngörüldüğü Libya müteahhitlik pazarındaki hacmin 100 milyar dolardan fazla olduğu tahmin ediliyor.
Yatırımda 100 milyar dolarlık yeni rota
Libya ile siyasi ilişkilerin gelişmesi iki ülke arasındaki ticareti hızlandırırken, bu ülkeye yapılan yatırımları da artırdı. Bu yılın ilk çeyreğinde Libya’ya yapılan ihracat geçen yıla göre yüzde 27.3 oranında artarak 563 milyon dolara çıktı. İki ülke arasındaki dış ticaretin kısa zamanda 5 milyara, uzun vade 10 milyara dolara çıkması bekleniyor.
İhracat artışında müteahhitlik hizmetlerinin öncü olması bekleniyor. İlk etapta enerji, havalimanı ve yollar gibi acil yatırımların yapılmasının öngörüldüğü Libya müteahhitlik pazarındaki hacmin 100 milyar dolardan fazla olduğu tahmin ediliyor. Müteahhitler aynı zamanda büyük konut ihtiyacı olan ülkede, TOKİ’nin petrol ve doğalgaz gelirleri karşılığında Libya’nın barınma sıkıntısını gidermesini öneriyor. Petrol-doğalgaz karşılığı barter modelinde, Türk müteahhitlerinin alacaklarının TOKİ tarafından karşılanmasını talep ediyor.
Türk firmaları Libya’da 3 ayda 2 fuara katılacak
Libya ile düzelmeye başlayan siyasi ve ekonomik ortam Libya’da fuarcılığın yolunu da açtı. ICF Fuarcılık Yönetim Kurulu Başkanı Mesut Akpınar, Libya Ticaret Odaları İşbirliği ile önümüzdeki 3 ayda Libya’da 2 fuar yapacaklarını açıkladı. Bunlardan ilkinin 29-31 Mayıs arasında Trablus Radison Blue Hotel’de Türk müteahhitlik firmalarına özel olarak Turkish Expo Construction’ adıyla gerçekleşeceğini söyleyen Akpınar, “28 Haziran-1 Temmuz arasında ise Libya Construction adıyla inşaat malzemeleri özelinde ayrı bir fuarımız olacak. Bu şu anda son 7 sene içinde yapılacak ilk büyük çaplı organizasyon olacak. Şu anda bile katılan şirket sayısı pandemiye rağmen 150’den fazla” dedi.
Müteahhitlik sektörünü hareketlendirecek
DEİK Libya İş Konseyi Başkanı Murtaza Karanfil, Libya’daki Abdülhamid Dibeybe Hükümeti’nin 14 bakan ve 5 Başbakan yardımcısıyla 12 Nisan haftasında Türkiye’yi ziyaret etmesinin, Libya’nın kalkınmasında Türkiye’nin desteğini görmek istediklerinin en açık kanıtı olduğunu belitti.
“Libya, özellikle Türk müteahhitleri için son derece stratejik bir ülke. Türk müteahhitler 1972’den bugüne kadar Libya’da yaklaşık 30 milyar dolarlık proje üstlendi” diyen Karanfil, “Dolayısıyla Libya’daki yeni dönemde müteahhitlik sektörümüz açısından hareketli bir dönem yaşayabileceğimizi söyleyebiliriz” dedi.
Bu gelişmelerin Türkiye Libya arasındaki yıllık ticaret hacminin kısa vadede 5 milyar dolar, uzun vadede ise 10 milyar dolar seviyelerine yükselmesini beklediklerini aktaran Karanfil şöyle konuştu:
“Libya’da özellikle son 10 yıldaki durumdan ötürü biriken ve hızla çözülmesi gereken ihtiyaçlar var. 2021 yılı başında kurun sabitlenmesi, yatırımcıyı rahatlatarak daha hevesli hale getirdi. Libya’nın yeniden inşası için Türk müteahhitlerimize hem altyapı hem de üstyapı noktasında önemli görevler düşüyor. Önümüzdeki dönemde yatırımcılarımızın Libya’da daha fazla rol almasını öngörüyoruz.”
100 milyar doları aşan pazar
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren de dileklerinin Libya’nın yeniden yapılandırılmasında yine eskisi kadar yer almak olduğunu söyledi. Libya geçici Hükümeti’nin, halihazırda Libya’nın yarısına elektrik veremediğini kaydederek ülkedeki öncelikle yatırımlara dikkat çeken Eren, “Dolayısıyla enerjiye çok ihtiyaçları var. Bu nedenle üyelerimizden Çalık Holding savaş ortamında bile gidip orada bir santral kurup devreye aldı. Şimdi İkincisinin hayata geçmesiyle ilgili Çalık Holdingle görüşülüyor. Başka üyelerimiz de yarım kalmış enerji projelerini hayata geçirmek için Libya’da. Ayrıca Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde hasar görmüş havalimanlarının ve bazı yolların için de üyelerimizle sözleşmeler imzalatıldı” dedi.
4.5 milyar dolar alacak var
Pazarın büyüklüğüne dikkat çeken Eren, “Darbe öncesi olan 2001’de bile gerek alt yapı gerek üst yapı, hem binalar hem de konut ihtiyacı ve Akdeniz sahilindeki ana otoyolunun yapılması derken biz 100 milyar dolarlık işler hedefliyorduk” dedi.
Darbe olduğunda ise Türk müteahhitlerinin 10 milyar dolarlık işin yapımını üstlenmiş durumda olduğunu aktaran Eren, “Bunun 4.5 milyarlık dolarlık kısmı yapılmıştı. Ancak alacaklarımızı alamadık. Şimdi yeni yatırımlara ne kadar bütçe ayrılacak ve ne zamana kadar yapılacak bunu göreceğiz” dedi.
Aralık ayında Libya’nın kalıcı hükümet için seçime gideceğini söyleyen Erdal Eren “Süreçte biz bir yandan Ticaret Bakanlığıyla Ortak Çalışma Gurubu kurup Libya’da kalan 4.5 milyar dolarlık alacağımız gibi tüm sorunları masaya yatırmayı hedeflerken, bir yandan da aralığa kadar yeni hükümetin kurulmasını beklemek bizim daha doğru olacak” açıklamasını yaptı.
“Doğalgaz karşılığında TOKİ ile Libya’nın konutlarını yapalım”
Libya’nın önemli oranda konut ihtiyacı bulunduğunu söyleyen Erdal Eren, “Burada TOKİ ile birlikte hareket edebiliriz. Libya’dan petrol ve gaz ithal eden bir ülkeyiz. Bunun karşılığında TOKİ devletimizin Libya’dan alacağı petrol ve gaz karşılığında orada binlerce konut yapma taahhüdü üstelenebilir. Bunları TOKİ ülkemizdeki müteahhitler arasında paylaştırarak organize eder. Böylece orada çok güvenli bir inşaat hacmi yaratabiliriz” dedi.
Konuyu 1 hafta önce TOKİ başkanıyla görüştüklerini, başkanın da konuya sıcak baktığını belirten Eren, Tük müteahhitlerinin TOKİ’yi muhatap alarak çalışmasıyla Libya’dan para aldık almadık endişelerinin ortadan kalkacağını aktardı. TOKİ Başkanı’nın sadece Libya için değil, bazı Afrika ülkeleri için de modelin uygulanmasını sıcak baktığını söyleyen Eren, “Böylece Afrika ülkelerine devletin gücüyle gelen Çinli firmalar karşısında da geri kalmayacağız” diye konuştu.
Bu modelin daha önceki yıllarda Turgut Özal döneminde orta Asya ülkeleriyle yapıldığını anlatan Eren, “TOKİ’den aldığımız izinle öneriyi şimdi de bakanlarımız ve Cumhurbaşkanımızla dillendirmeye ve hayata geçirmeye yönelik mutabık kıldık” dedi.
Artan taleple lojistikçileri harekete geçirdi
Libya ile Türkiye arasındaki ticaretin hızlanması, lojistik firmalarını da harekete geçirdi. Özellikle konteyner operatörleri Libya’ya denizyolu taşımacılık hizmetini genişletiyor. Türkiye’nin önde gelen denizcilik şirketlerinden Arkas Line, mart ayından itibaren artan ihracat talebini karşılamak adına Libya servisinde ekstra seferler başlattı. Şirket talebe bağlı olarak servis ağını genişleteceğinin sinyallerini verdi. Medkon Lines da İskenderun / Mersin / Libya rotasında ‘shuttle’ servis hizmeti başlattı.
Dünyanın en büyük ikinci konteyner operatörü MSC de Mersin’den Libya’ya yeni bir hat açmayı gündemine aldı.
Leyla İlhan-Dünya
News
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
GÜNDEM
