Bugün 17 Ağustos Marmara Depremi’nin yıldönümü. Türkiye tarihine ağır bir acı olarak adını kazıtan bu tarihte; konut stoku, yapılanlar, yapılamayanlar bir kez daha gündemde. Toplu Konut İdaresi (TOKİ) de bu kapsamda önemli projeler yürütüyor. TOKİ Başkanı Ergün Turan, “17 Ağustos Marmara Depremi’nde yaşadığımız bu ağır tabloyu tekrar yaşamamak adına, 286 bin 500 konutluk 191 kentsel dönüşüm projesi yürütüyoruz. Kentsel dönüşüm çalışmalarıyla şehirlerimizi sağlıklı ve hızlı bir şekilde deprem ve afetlere karşı hazırlıyoruz” diye konuştu. TOKİ Başkanı Turan, yaptığı açıklamada, üzerinden 18 yıl geçen 17 Ağustos Marmara Depremi’nde 300 bini aşkın konutun yıkıldığını anımsattı. Bu ağır tablonun tekrar yaşanmaması adına, on binlerce konutu yenilemek için çalıştıklarını belirten Turan, şöyle konuştu:
“Topraklarının yüzde 70’inden fazlası 1. ve 2. derece deprem bölgesi olan ülkemizde, olası can kayıplarının önlenmesi açısından en önemli argümanlardan biri kentsel dönüşümdür. Bu sürecin yürütülmesinde en aktif kurum olarak hizmet veriyoruz. Yerel yönetimlerimizle işbirliği içinde ülke genelinde toplam 72 milyon 500 bin metrekarelik alanda kentsel dönüşüm çalışması yapıyoruz.” Afetlere karşı riskli ve yapı ömrünü tamamlamış konut stokunu yenilediklerini vurgulayan Turan, “Bugüne kadar dönüşüm alanlarında ikamet eden 1 milyondan fazla vatandaşımıza, yenilediğimiz konutlarla güvenli yapılarda güvenli yaşam imkanı sunuyoruz” ifadelerini kullandı.
Turan, kentsel dönüşümde tüm paydaşların farklı bir bilinçle konuya yaklaşmaları gerektiğini belirterek, mevcut depremsellik ve yapı stoku dikkate alındığında, dönüşümün tümüyle zorunluluk olduğunu vurguladı. Turan, “7.5 milyon riskli yapıyla, kentsel dönüşüm konfor ve kazanç aracı değil, zorunluluktur” dedi.
Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) Yönetim Kurulu Başkanı Murat Kayacı, “Bugün 8 milyon konut Zorunlu Deprem Sigortası (ZDS) kapsamında. Başka bir deyişle neredeyse her 2 evden biri depreme karşı sigortalı” dedi. Kayacı, şunları kaydetti: “Olası bir İstanbul depreminde hasarların tazmininde yeterli kaynaklarımızın olmasının yanı sıra afetin tüm operasyonel sürecini etkin ve teknolojiyle yönetmek amacıyla da hızla çalışıyoruz.”
Anadolu Sigorta Genel Müdürü İlhami Koç da, Yunanistan’ın Kos Adası’nda meydana gelen ve Türkiye’den de hissedilen depremin bu gerçeği bir kez daha hatırlattığını anımsatarak Koç, şöyle dedi: “21 Temmuz’da yaşanan depremde, Bodrum’da pek çok binada hasar oluştu. Deprem sonrası Anadolu Sigortalılardan gelen ihbarlar doğrultusunda, yaklaşık 1 milyon 340 bin liralık hasar söz konusu.”
Yıkım Müteahhitleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Bulut da, “Bu yıl kentsel dönüşüm projesi inanılmaz hızla ilerlemeye başladı. Sadece bu yıl 60 bin binanın dönüşümünün yapılacağını öngörüyoruz. Geçtiğimiz yıla kadar yapılan yıkımların oluşturduğu rakam yaklaşık 5 milyar lira seviyesindeydi. Sadece bu yıl 3 milyar liralık hacmin olacağını düşünüyoruz” değerlendirmesini yaptı. Bulut, kentsel dönüşümde sürecin 2012’de başladığını, 2016 itibarıyla Türkiye’de 80-100 bin civarında binanın yıkılıp dönüştürüldüğünü anlattı.
Avrupa Hazır Beton Birliği ve Türkiye Hazır Beton Birliği Başkanı Yavuz Işık ise, denetim ve kaliteli beton kullanımıyla depremi az hasarla atlatmanın mümkün olduğunu vurgulayarak, “Güvenli yapılar için işçi, kalfa ve ustaların eğitimi ve belgelendirilmesi gerekmektedir” değerlendirmesinde bulundu.
DASK’ın ödeme gücünün 15 milyar lirayı aştığını aktaran Murat Kayacı, afet dönemindeki hasar sürecini de sorunsuz şekilde yürütebilmek için operasyonel kapasite artırımına en az büyüme kadar önem verdiklerini aktardı.
Afet bölgesi konut üretimlerinde de aktif çalışma yürüttüklerini vurgulayan Turan, “İdaremiz doğal afetlerden zarar gören bölgelerde konut inşasına ve alt yapı düzenlemelerine 1992’de yaşanan Erzincan depremiyle başladı. 2017’ye kadar 132 proje kapsamında 37 bin 734 afet konutu inşa ettik. Yurtdışında afete maruz kalan ülkelerde 4 bin 620 konutun yanı sıra hastane, okul gibi farklı ihtiyaçlara yanıt veren sosyal tesisler yaptık” dedi.
TOKİ 191 projeyle illeri depreme hazırlıyor