Türkiye’de ev sahipliği oranı son 10 yıldır aynı seviyede kalırken 3.5 milyon kişi babasının ikinci evinde ikamet ediyor. Yüzde 67’lik bu oran birçok ülkede gelirin adaletli dağıtımı sayesinde düzenli artış eğilimindeyken, Türkiye’de ev sahipliğinden ziyade kiracı olanların oranı dikkat çekecek hızla artış gösteriyor.
Türkiye İstatistik Kurumu‘nun verilerine göre 2002’de 3 milyon olan kiracı sayısı, 2017 sonunda 6 milyonu aştı. Bu 15 yıllık sürede ev sahibi olanların sayısı ise sadece 1,2 milyon artarak 13,2 milyona ulaştı. Bu 15 yılda lojmanda yaşayanların sayısı ise 50 bin artışla 350 bine yaklaştı. Asıl ilginç veri ise ev sahibi olmayan ama kira ödemeyenlerin sayısındaki artış.
Potansiyel konut alıcısı nasıl davranıyor?
Nitekim 2002’de sayıları 1 milyon olan bu kitle, 2017 itibarıyla yaklaşık 3,5 kat artışla 3,5 milyona ulaşmış durumda. Yani her 100 kişinin 15’i babasının evinde oturuyor. Bu veri hem gelir adaletsizliğinin altını çiziyor hem de Türkiye’nin Gayrimenkul Platformu GYODER’in, araştırma ve stratejik planlama şirketi Akademetre işbirliği ile hazırladığı ‘Potansiyel Konut Alıcısı Büyüteç Altında-İstanbul Raporu ile uyuşuyor.
Nitekim, raporda Türkiye’de ev satın alan kitlenin yüzde 65’lik bölümünün hâlihazırda ev sahibi olduğuna, ikinci ve üçüncü evini aldığına dikkat çekilmişti. 3,5 milyon kişinin babasının evinde yaşadığını ortaya koyan TÜİK verileri aynı zamanda ülkemizde ev alma hayali kuran asıl kitlenin kiraya mahkum kaldığını da ortaya koyuyor.
Olumlu yönden bakıldığında ise bütün markalı konut üreticisi patronların dediği gibi Türkiye’de ev alıcısı kitlesi oldukça büyük. Fakat ulaşılabilir fiyatlar oluşmadığı için sağlanan tüm desteklere rağmen (KDV ve harç indirimi gibi) bu önemli kitle yaşamak istediği evin sadece hayalini kurabiliyor.
Türkiye’de son 15 yılda artan alım gücü ve banka finansmanına ulaşımda oluşan kolaylık evlerin yapısında da değişikliğe sebep olurken evlerin boyutları büyüdü. Yine TÜİK’in bir diğer verisine göre, 2002’de Türkiye’deki insanların önemli bir bölümü 3+1’lerde (yüzde 42) yaşıyordu, 2017 sonunda bu tablo da ironik bir değişim geçirmiş durumda. Artık Türkiye’deki insanların çoğu (yüzde 46) 4+1’lerde yaşıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun verilerine göre, 2017 sonu itibariyle Türkiye’de yaklaşık 23 milyon hane bulunuyor. Bunun yaklaşık 11 milyonu 4+1 dairelerden oluşuyor. Türkiye’deki konut tiplerindeki eğilimleri değerlendiren gayrimenkul uzmanları, hane halkı sayısı azalırken evlerin büyümesindeki asıl neden olarak konut kredilerine ulaşımın artık geçmişe göre daha kolay olmasını gösteriyor.
2002’de aylık yüzde 3,4 seviyesinde olan konut kredi faiz oranlarının 2013’te yüzde 0,70’e gerilediğine dikkat çeken uzmanlar, “Bu sebeple insanlar artık emekli olmadan ev alabileceklerini anladı ve ev alabileceklerini gören aileler de mümkün mertebe daha büyük bir ev tercih etmeye başladı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri de bu eğilimin rakamsal resmidir” diyor.
Son yıllarda hane fert sayısındaki azalmaya karşılık hanelere bir yerine iki maaş girmeye başlamasının da büyük ev tercihlerine olumlu etki ettiğini vurgulayan uzmanlar, “2000’li yılların başında yılda 500 bin civarında konut satılırken şimdi bu rakamın yaklaşık üç katına yaklaşması bunun bir göstergesi” diyor.
Konuyla ilgili uzmanlar bir de uyarı yapıyor: “Dikkat ederseniz Haziran 2018’de ev satışı yüzde 22’nin üzerinde arttı. Bunda kamu bankaları çabasıyla konut kredi faiz oranlarının 0,98’e çekilmesinin etkisinin olduğu bir gerçek. Yani her şeye rağmen konut kredi faiz oranlarının yüzde 1’in altında kalması güçlü ev talebi için olmazsa olmaz.”
Arif Bayraktar – Bloomberg Businessweek
News
GÜNDEM
KONUT PROJELERİ
GENEL
İSTANBUL KONUT PROJELERİ
GENEL
FOTO GALERİ